علل یاتاقان زدن ماشین و معرفی انواع یاتاقان

"یاتاقان" نام قطعه ‌ای در موتور خوردرو است که بین میل لنگ و دسته پیستون قرار دارد. نقش یاتاقان در خودرو از بین بردن اصطکاک بین قطعات موتور هست تا آسیبی به موتور وارد نشود. در ادامه با وظیفه یاتاقان در خودرو بیشتر آشنا می ‌شوید.

آشنایی با نقش یاتاقان در ماشین

یاتاقان قطعه‌ ای در موتور خودرو است. میل لنگ و دسته پیستون در داخل موتور خودرو دائما با یکدیگر در تماس هستند. این حرکت باعث به وجود آمدن اصطکاک بین آن‌ ها می ‌شود. یاتاقان با جلوگیری از اصطکاک بین میل لنگ و دسته پیستون، از آسیب رسیدن به موتور خودرو جلوگیری می‌ کند. اگر دمای یاتاقان بیش از اندازه بالا برود، دیگر نمی ‌تواند نقش خود را در موتور ایفا کند. در نتیجه بین قطعات موتور اصطکاک به وجود می ‌آید و موتور آسیب می ‌بیند. در این حالت اصطلاحاً می‌گویند موتور خودرو یاتاقان زده است.

شناخت انواع یاتاقان

یاتاقان ‌ها به صورت کلی به دو دسته یاتاقان لغزشی و یاتاقان غلتشی تقسیم می ‌شوند. نقش یاتاقان لغزشی به عنوان تکیه ‌گاهی برای قسمت‌ های چرخنده در جهت‌ های شعاعی و محوری است. یاتاقان غلتشی شامل دو ریگ و چند ساچمه می باشد. این مدل از یاتاقان ‌ها یک قفس با صفحه ‌های موازی برنجی و پلاستیکی دارند که ساچمه ‌ها را جدا می ‌کنند‌.

یاتاقان ها را از لحاظ نوع حرکت نیز به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می کنند. نقش یاتاقان ‌های ثابت، تنظیم لقی میل‌ لنگ، با متصل کردن آن به محور ثابت است. یاتاقان (Pillow Block Bearing) متحرک بین قطعات شاتون و میل لنگ قرار می ‌گیرد. به یاتاقان متحرک، یاتاقان شاتون نیز گفته می ‌شود. چرا که از لق شدن شاتون جلوگیری می ‌کند.

یاتاقان در خودرو چه نقشی دارد؟

"نقش یاتاقان" در خودروها به شرح زیر است:

پیشگیری از ایجاد اصطحکاک در میل لنگ و پیستون

اگر بین میل لنگ و پیستون، یاتاقان وجود نداشته باشد، آن دو با هم برخورد می ‌کنند. در نتیجه دچار خوردگی و استهلاک خواهند شد. یاتاقان در موتور باعث می ‌شود که قطعات آن به یکدیگر برخورد نکنند و موتور سالم بماند.

کاهش شدت اصطکاک موجود میان میل لنگ و شاتون

یاتاقان با جلوگیری از برخورد شدید شاتون و میل لنگ باعث از بین رفتن اصطکاک  این دو قطعه نیز می ‌شود.

تنظیم لق بودن میل لنگ و شاتون ها

یاتاقان باعث می ‌شود که میل لنگ و شاتون ‌ها حرکت روانی داشته باشند.

جلوگیری از انحراف شفت خودرو

یاتاقان قادر است تا از شدت انحراف در شفت ماشین حین چرخش جلوگیری نماید.

سوار کردن قطعات خودرو روی یکدیگر

محکم بودن ساختار یاتاقان باعث می ‌شود که بستر خوبی برای سوار شدن قطعات روی یکدیگر فراهم شود.

دلایل یاتاقان زدن ماشین

با شناخت نقش یاتاقان در خودرو می توان به دلیل یاتاقان زدن آن نیز پی برد. منظور از یاتاقان زدن خودرو، از بین رفتن قطعاتی است که در حالت طبیعی از اصطکاک بین قطعات موتور خودرو جلوگیری می ‌کنند. با از بین رفتن این قطعات، اجزای موتور در اثر برخورد با یکدیگر، دچار خوردگی و استهلاک می شوند. در نتیجه موتور آسیب جدی می ‌بیند. به طور معمول یاتاقان خودرو ممکن است دچار مشکلاتی از قبیل استهلاک، شکستگی، داغ شدن، جرم گرفتن، ذوب شدن، خط افتادن یا خوردگی شود‌. از جمله عواملی که می ‌توانند باعث یاتاقان زدن خودرو شوند به شرح زیر می ‌باشند:

استفاده از روغن‌های نامرغوب

بالا رفتن دمای موتور

فرسودگی قطعات

خراب شدن پمپ موتور

رانندگی غیرمعمول

با رعایت این موارد می‌توانید تا حد امکان از یاتاقان زدن خودرو جلوگیری کنید.

کلام پایانی

یاتاقان از جمله قطعات مهم در موتور خودروها است. در این مقاله به خوبی با نقش یاتاقان آشنا شدید. اگر در اثر خوردگی و اصطکاک قطعات موتور، یاتاقان خودرو دچار آسیب شود، موتور به شدت آسیب خواهد دید. در نتیجه از کار افتاده و خسارت ‌های سنگین مالی به مالک خودرو وارد خواهد شد. بنابراین باید از سالم ماندن یاتاقان خودروی خود اطمینان حاصل کنید. همچنین در صورت مشاهده هرگونه مشکل در یاتاقان، در اولین گام آن را با قطعه سالم عوض کنید.

یاتاقان قطعه پرکاربرد خودرو

"یاتاقان" (Pillow Block Bearing) یکی از قطعات مهم در خودرو می باشد که اگر به درستی کار نکند می تواند کارکرد ماشین را دچار اختلال کرده و رانندگان را متحمل خسارات مالی زیادی کند. موتور ماشین از قطعات کوچک و بزرگ زیادی ساخته شده که عملکرد صحیح آن ها، در درجه اول به عدم اصطکاک این قطعات با یکدیگر بستگی دارد، به طور کلی می‌توان گفت یاتاقان قطعه ای است که به عنوان مهم ترین قسمت چرخشی موتور شناخته شده و کارایی زیادی در ماشین دارد. یاتاقان ماشین بالشتک هایی هستند که با قرار گرفتن در زیر میل لنگ باعث جلوگیری از اصطکاک فلزات موتور می‌شوند، ما در این مقاله قصد داریم شما را با یاتاقان و عوامل ایجاد یاتاقان زدن در ماشین ها آشنا کنیم، در همین راستا با ما همراه باشید.

یاتاقان ماشین چیست؟

یاتاقان قطعه ای نازک، فلزی و به شکل نیم دایره بوده که در برابر حرارت و ضربه مقاوم است، یاتاقان از میل لنگ و شاتون پشتیبانی کرده و مانع از آسیب رسیدن به میل لنگ که هزینه تعویض و تعمیر آن خیلی بالا است، می شود، یاتاقان باعث تسهیل حرکت قطعات خودرو شده و اصطکاک به وجود آمده را کاهش می دهد.

در واقع لایه روغنی زیر یاتاقان مانع از برخورد فلزات به هم می شود، بنابراین اگر این لایه روغنی از بین برود به دلیل تماس فلزات با هم گرمای زیادی تولید می شود و در نتیجه موجب شکسته شدن یاتاقان می شود، به این رخداد یاتاقان زدن گفته می‌ شود که در نتیجه آن میل لنگ خودرو کج می شود، ساختمان یاتاقان از یک پوسته بیرونی از جنس فولاد یا برنز و یک یا چند لایه از مواد یاتاقانی تشکیل شده است، مواد یاتاقانی از ترکیب آلیاژ فلزات، قلع، آنتیموان، مس، سرب، جیوه، گالیم و آلومینیوم به دست می آید.

انواع یاتاقان 

انواع یاتاقان ماشین را بر اساس عملکرد به دسته های مختلفی تقسیم می کنند:

·       یاتاقان ساده: این یاتاقان ها عمر مفید زیادی ندارند و در اثر اصطکاک دچار آسیب می شوند، این یاتاقان ها فقط برای ماشین هایی با سرعت پایین کاربرد مفیدی دارند.
·       یاتاقان های غلتشی: عمر این نوع یاتاقان بیشتر است ولی در مقابل به دما و ارتعاش حساسیت زیادی دارد، در ساختار این یاتاقان ها برای چرخش راحت تر و کاهش اصطکاک از ساچمه هایی استفاده می شود.
·       یاتاقان لغزشی: در این مدل از یاتاقان، از سیال یا گاز برای تحمل بار استفاده می شود، سایش در این مدل، کم تر از نمونه های قبلی است بنابراین از طول عمر بالایی برخوردار هستند.
·       یاتاقان مغناطیسی: به یاتاقان های مغناطیسی، یاتاقان مگنتی نیز گفته می شود، در این مدل از یاتاقان به جای ساچمه یا سیال از میدان مغناطیسی برای جلوگیری از برخورد دو قسمت فلزی به هم استفاده می شوند و مصرف انرژی بالایی دارند.

عوامل یاتاقان زدن ماشین چیست؟

یاتاقان زدن یا به عبارت ساده‌ تر خرابی یاتاقان خودرو می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که در اینجا به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:

·       روغن موتور بی کیفیت و غیر اصلی: روغن موتور یکی از مهم ترین و اصلی ترین نیاز های موتور خودرو می باشد، استفاده از روغن بی کیفیت و تعویض دیر به دیر روغن موتور می‌تواند از عوامل خرابی یاتاقان باشد.
·       افزایش شدید دمای موتور: داغ شدن زیاد موتور باعث انبساط میل لنگ می‌شود و همین لقی بین یاتاقان و میل لنگ را کاهش می دهد و باعث یاتاقان زدن می شود.
·       خرابی پمپ روغن ( اویل پمپ ): روغن کاری به کارایی مداوم و درست پمپ روغن بستگی دارد، دیر تعویض کردن روغن باعث رسوب براده های آهن حاصل از اصطکاک در کف کارتل شده و در نهایت روغن کاری را با اختلال مواجه می‌کند و مانع از رسیدن روغن شفاف به موتور می شود.
·       رانندگی نادرست: رانندگی با سرعت های خیلی بالا که دور موتور به محدوده قرمز نزدیک شود به قطعات موتوری از جمله یاتاقان ها آسیب می رساند. 
·       کثیف بودن فیلتر روغن: کثیفی فیلتر روغن و یا کهنه بودن روغن موتور را می توان از عوامل اصلی یاتاقان زدن ماشین نام برد.
·       بدون آب ماندن موتور: نشت آب از رادیاتور و یا شلنگ ها باعث بی آب ماندن موتور و در نتیجه یاتاقان زدن ماشین می شود.

کلام پایانی

یاتاقان خودرو یک قطعه مصرفی نبوده و معمولاً عمری طولانی دارند اما در صورت رویت هر گونه خراش یا ساییدگی در یاتاقان ماشین، باید آن را تعویض کنید. در این مقاله شما را با یاتاق ماشین، انواع آن و عوامل یاتاق زدن آشنا کردیم، این اطلاعات به شما کمک می کند تا بتوانید هزینه های نگه داری از ماشین خود را کاهش دهید، برای خرید یاتاقان خودرو به فروشگاه های معتبر مراجعه کرده و از برند هایی که دارای ضمانت نامه و خدمات پس از فروش هستند انتخاب کنید، همچنین برای نصب آن به تعمیر گاه های مجاز مراجعه کنید؛ از توجه و همراهی شما سپاسگزاریم.