یاتاقان قطعه پرکاربرد خودرو

"یاتاقان" (Pillow Block Bearing) یکی از قطعات مهم در خودرو می باشد که اگر به درستی کار نکند می تواند کارکرد ماشین را دچار اختلال کرده و رانندگان را متحمل خسارات مالی زیادی کند. موتور ماشین از قطعات کوچک و بزرگ زیادی ساخته شده که عملکرد صحیح آن ها، در درجه اول به عدم اصطکاک این قطعات با یکدیگر بستگی دارد، به طور کلی می‌توان گفت یاتاقان قطعه ای است که به عنوان مهم ترین قسمت چرخشی موتور شناخته شده و کارایی زیادی در ماشین دارد. یاتاقان ماشین بالشتک هایی هستند که با قرار گرفتن در زیر میل لنگ باعث جلوگیری از اصطکاک فلزات موتور می‌شوند، ما در این مقاله قصد داریم شما را با یاتاقان و عوامل ایجاد یاتاقان زدن در ماشین ها آشنا کنیم، در همین راستا با ما همراه باشید.

یاتاقان ماشین چیست؟

یاتاقان قطعه ای نازک، فلزی و به شکل نیم دایره بوده که در برابر حرارت و ضربه مقاوم است، یاتاقان از میل لنگ و شاتون پشتیبانی کرده و مانع از آسیب رسیدن به میل لنگ که هزینه تعویض و تعمیر آن خیلی بالا است، می شود، یاتاقان باعث تسهیل حرکت قطعات خودرو شده و اصطکاک به وجود آمده را کاهش می دهد.

در واقع لایه روغنی زیر یاتاقان مانع از برخورد فلزات به هم می شود، بنابراین اگر این لایه روغنی از بین برود به دلیل تماس فلزات با هم گرمای زیادی تولید می شود و در نتیجه موجب شکسته شدن یاتاقان می شود، به این رخداد یاتاقان زدن گفته می‌ شود که در نتیجه آن میل لنگ خودرو کج می شود، ساختمان یاتاقان از یک پوسته بیرونی از جنس فولاد یا برنز و یک یا چند لایه از مواد یاتاقانی تشکیل شده است، مواد یاتاقانی از ترکیب آلیاژ فلزات، قلع، آنتیموان، مس، سرب، جیوه، گالیم و آلومینیوم به دست می آید.

انواع یاتاقان 

انواع یاتاقان ماشین را بر اساس عملکرد به دسته های مختلفی تقسیم می کنند:

·       یاتاقان ساده: این یاتاقان ها عمر مفید زیادی ندارند و در اثر اصطکاک دچار آسیب می شوند، این یاتاقان ها فقط برای ماشین هایی با سرعت پایین کاربرد مفیدی دارند.
·       یاتاقان های غلتشی: عمر این نوع یاتاقان بیشتر است ولی در مقابل به دما و ارتعاش حساسیت زیادی دارد، در ساختار این یاتاقان ها برای چرخش راحت تر و کاهش اصطکاک از ساچمه هایی استفاده می شود.
·       یاتاقان لغزشی: در این مدل از یاتاقان، از سیال یا گاز برای تحمل بار استفاده می شود، سایش در این مدل، کم تر از نمونه های قبلی است بنابراین از طول عمر بالایی برخوردار هستند.
·       یاتاقان مغناطیسی: به یاتاقان های مغناطیسی، یاتاقان مگنتی نیز گفته می شود، در این مدل از یاتاقان به جای ساچمه یا سیال از میدان مغناطیسی برای جلوگیری از برخورد دو قسمت فلزی به هم استفاده می شوند و مصرف انرژی بالایی دارند.

عوامل یاتاقان زدن ماشین چیست؟

یاتاقان زدن یا به عبارت ساده‌ تر خرابی یاتاقان خودرو می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که در اینجا به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:

·       روغن موتور بی کیفیت و غیر اصلی: روغن موتور یکی از مهم ترین و اصلی ترین نیاز های موتور خودرو می باشد، استفاده از روغن بی کیفیت و تعویض دیر به دیر روغن موتور می‌تواند از عوامل خرابی یاتاقان باشد.
·       افزایش شدید دمای موتور: داغ شدن زیاد موتور باعث انبساط میل لنگ می‌شود و همین لقی بین یاتاقان و میل لنگ را کاهش می دهد و باعث یاتاقان زدن می شود.
·       خرابی پمپ روغن ( اویل پمپ ): روغن کاری به کارایی مداوم و درست پمپ روغن بستگی دارد، دیر تعویض کردن روغن باعث رسوب براده های آهن حاصل از اصطکاک در کف کارتل شده و در نهایت روغن کاری را با اختلال مواجه می‌کند و مانع از رسیدن روغن شفاف به موتور می شود.
·       رانندگی نادرست: رانندگی با سرعت های خیلی بالا که دور موتور به محدوده قرمز نزدیک شود به قطعات موتوری از جمله یاتاقان ها آسیب می رساند. 
·       کثیف بودن فیلتر روغن: کثیفی فیلتر روغن و یا کهنه بودن روغن موتور را می توان از عوامل اصلی یاتاقان زدن ماشین نام برد.
·       بدون آب ماندن موتور: نشت آب از رادیاتور و یا شلنگ ها باعث بی آب ماندن موتور و در نتیجه یاتاقان زدن ماشین می شود.

کلام پایانی

یاتاقان خودرو یک قطعه مصرفی نبوده و معمولاً عمری طولانی دارند اما در صورت رویت هر گونه خراش یا ساییدگی در یاتاقان ماشین، باید آن را تعویض کنید. در این مقاله شما را با یاتاق ماشین، انواع آن و عوامل یاتاق زدن آشنا کردیم، این اطلاعات به شما کمک می کند تا بتوانید هزینه های نگه داری از ماشین خود را کاهش دهید، برای خرید یاتاقان خودرو به فروشگاه های معتبر مراجعه کرده و از برند هایی که دارای ضمانت نامه و خدمات پس از فروش هستند انتخاب کنید، همچنین برای نصب آن به تعمیر گاه های مجاز مراجعه کنید؛ از توجه و همراهی شما سپاسگزاریم. 

شاتون ماشین چیست و چگونه کار می کند؟

همان‌طور که می‌دانید خودرو قطعات زیادی دارد و هر کدام وظیفه مشخصی دارند، یکی از این قطعات "شاتون" (Connecting Rod) است که در واقع یکی از اجزای اصلی موتور به‌حساب می‌آید. ما در این مقاله قصد داریم در مورد اینکه "شاتون چیست"، کاربرد و چگونگی طرز کارش صحبت کنیم، در صورتی که به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه علاقه‌مند هستید، ما را تا انتها همراهی کنید.

شاتون چیست؟

همان‌طور که اشاره کردیم شاتون یکی از اجزای اصلی موتور است که میل‌لنگ را به پیستون متصل می‌کند، این کار را به این صورت انجام می‌دهد که سر کوچک آن به پیستون و سر بزرگ آن به میل‌لنگ متصل می‌شود. وظیفه شاتون این است که ضربات پیستون را به میل‌لنگ انتقال می‌دهد؛ ازاین‌رو باید استحکام و قدرت کافی داشته باشد، به همین دلیل شاتون را از جنس فولاد می‌سازند.

وظیفه شاتون چیست؟

همان‎طور که می‌دانید وظیفه پیستون خودرو حرکت کردن است و نوع حرکتش نیز به‌صورت رفت و برگشتی است، در واقع باید گفت وقتی در سرسیلند انفجار رخ می‌دهد، پیستون به‌صورت رفت و برگشتی به حرکت در می‌آید، بعد از این مرحله حرکات رفت و برگشتی پیستون توسط شاتون به میل‌لنگ انتقال پیدا می‌کند، کار میل‌لنگ نیز این است که این حرکت را به حرکت دورانی تبدیل می‌کند، پس اگر توجه به وظیفه شاتون نباشد یا خرابی این قطعه نادیده گرفته شود، این نیروی دورانی تولید نمی‌شود.

اجزای تشکیل دهنده شاتون

اجزای تشکیل دهنده شاتون شامل موارد متعددی است که در ادامه درمورد آن‌ها توضیح می‌دهیم، باید گفت شاتون دارای دو سر و یک ساقه است، شکل این قسمت از موتور ماشین به‌صورت حرف I انگلیسی است، سرهای شاتون با یکدیگر هم‌اندازه نیستند، یعنی سر کوچک در بالا به پیستون متصل است و سر بزرگ در پایین قرار دارد و به میل‌لنگ متصل می‌شود، سر کوچک شاتون به صورت یک‌پارچه است اما سر بزرگ از دو قسمت تشکیل شده است که توسط پیچ به هم متصل شده است، سر کوچک شاتون تشکیل یک یاتاقان می‌دهد که باعث می‌شود پیستون از بین آن عبور کند، در داخل یاتاقان یک عدد بوش از جنس مس یا برنج قرار می‌دهند که به پین پیستون متصل می‌شود. سر بزرگ شاتون نیز تشکیل یاتاقان می‌دهد اما برخلاف سر کوچک این مدل یاتاقان دوتیکه و متحرک است و وظیفه آن گرفتن لنگ میل‌لنگ است، باید گفت نیمه بالایی این یاتاقان به‌صورت یک‌پارچه ساخته می‌شود اما نیمه دوم آن که کپه نیز نامیده می‌شود توسط دو تا پیچ به قسمت بالایی متصل می‌شود، یاتاقان سر بزرگ نیز باید بوش داشته باشد اما چون دو تکه است، بوش آن نیز به‌صورت دو نیمه ساخته می‌شود، این بوش بین میل‌لنگ و انتهای بزرگ شاتون قرار دارد، هدف از وجود بوش این است که از ساییدگی جلوگیری کند.

علت خرابی شاتون چیست؟

ما تا اینجا درمورد اینکه شاتون چیست صحبت کردیم در ادامه در رابطه با عوامل خرابی آن بحث می‌کنیم. شاتون همان‌طور که اشاره کردیم از جنس فولاد است و بسیار نیز محکم است، اما باید بدانید که امکان خراب شدن آن وجود دارد، "دلایل خرابی شاتون" شامل موارد متعددی می شود که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.

·       تصادف شدید: وقتی شما تصادف شدیدی بکنید این امکان وجود دارد که شاتون صدمه ببیند، به‌خصوص اگر تصادف از سمت جلو اتفاق بیفتد.

·       کیفیت پایین: از دیگر عواملی که باعث خرابی شاتون می‌شود کیفیت پایین شاتون است، پس باید به هنگام خرید خودرو به این نکات دقت کنید.

·       تنظیم نادرست: اگر تنظیم شاتون به درستی انجام نشود و آن به طریق صحیح به میل‌لنگ و پیستون متصل نشده باشد، خرابی آن قطعه را در پی دارد.

·       دنده معکوس در سرعت بالا: استفاده اشتباه از دنده معکوس به خصوص برای زمانی که سرعت خودرو بالا است علاوه بر اینکه به کلیت خودرو آسیب می‌رساند، شاتون را نیز خراب می‌کند.

·       ضربات شدید پیستون: اگر ضربات پیستون بیش از حد شدید باشد، امکان دارد که شاتون را خراب کند، علت ضربات شدید پیستون معمولاً به دلیل احتراق غیر عادی و یا سریع در سرسیلند اتفاق می افتد.

کلام پایانی

ما در این متن در مورد اینکه شاتون چیست صحبت کردیم، وظیفه شاتون تولید حرکت دورانی است و باعث حرکت خودرو می‌شود، شاتون از فولاد ساخته شده و بسیار محکم است اما امکان دارد بر اثر عوامل مختلفی مانند کیفیت پایین، تصادف شدید، تنظیم نادرست و ... خراب شود. پس همان‌طور که متوجه شدیم شاتون یک عضو حیاتی در خودرو به‌حساب می‌آید و خرابی آن باعث خرابی خودرو می‌شود؛ درنتیجه حتماً باید در صورت خرابی در آن به یک مکانیک متخصص مراجعه کنید تا آن را بررسی کند.